Expositie: ‘De passief-agressieve periode van Vincent van Gogh’

Waar ik eerder al met kenner Nathan de Groot voor de Speld de kunstwerken uit het laat-sarcasme van de 17e eeuw beschreef, ging ik op deze vrije dag op bezoek in het intieme Van Gogh Museum in Amsterdam, voor een tentoonstelling over de schilderijen die Vincent van Gogh schilderde tijdens zijn passief-agressieve periode.

Over Vincent van Gogh bestaat het hardnekkige misverstand dat de man altijd ontzettend opgewekt was, mede vanwege de dikke vrolijke klodders geel waar hij niet te zuinig mee omsprong. Toch kende de schilder ook een minder vrolijke episode in zijn leven, en wel in een groot deel van het najaar van 1880. Gedurende deze maanden, die bekendstaan als zijn ‘passief-agressieve’ periode, schilderde hij enkele bekende en onbekende werken, die gebroederlijk naast elkaar tentoongesteld staan in de expositie over deze bijzondere periode in het Van Gogh Museum te Amsterdam.

Voor wie vanaf de rechterkant van het museum de expositieruimte binnenkomt, valt als eerst het doek ‘Sorry, maar ik heb gewoon hé-le-maal niets met deze zonnebloemen’ op (oktober 1880). Een deel van de zonnebloemen is dood, de rest hangt er bij alsof het niet lang meer zal duren.

De aversie van van Gogh tegen deze plantensoort is nooit afdoende verklaard, maar in één van zijn brieven aan broer Theo liet hij wel eens voorzichtig doorschemeren allergisch te zijn voor bepaalde plantensoorten, getuige de volgende quote uit een briefwisseling uit 1878:

‘Vandaegh in een brandneethel weezen sitten. Zesch enorme schweren op myn aersch dancksy die vermaledyde plantexemplaer. YOLO.’

Daarnaast hangt een zelfportret, waarop we van Gogh tamelijk passief-agressief naar een onbekend punt in de verte zien turen. Het valt op dat het ene oog er wat passief bijhangt, terwijl het andere oog juist een ongekende agressiviteit uitstraalt.

Mensen die ervoor hebben gestudeerd hebben lang gesoebat over hetgeen waar van Gogh nou eigenlijk naar keek. De algemeen geaccepteerde lezing dat het ging om een hologram van Tupac werd in 2011 ontkend door niemand minder dan het hologram van Tupac zelf, waarna de discussie weer in alle hevigheid is losgebarsten. Mede door geneus in oude geschriften wordt momenteel aangenomen dat hetgeen waar van Gogh naar keek, het schilderij was dat hij op dat moment aan het schilderen was. Eigenlijk ook wel logisch.

Een tamelijk onbekend doek is het werk ‘Ach man, als jij het beter had kunnen schilderen, waarom deed je het dan niet?’ In dit werk zien we het glooiende landschap van de gemeente Rucphen, waar van Gogh graag stennis schopte (doch passief!) op de Rucphense kermis.

Daags voor de kermis schilderde hij een stilleven van het boerenplatteland. Kenmerkend voor zijn passief-agressieve buien is het totale gebrek aan motivatie om er iets moois van te maken dat uit het schilderij spreekt. Wie het schilderij naast een vergelijkbare prent van Rembrandt legt, ziet dat Rembrandt daadwerkelijk tracht tot een weergave van de realiteit te komen, terwijl van Gogh niet verder komt dan het halfslachtig saboteren van deze realiteit door er een slordige janboel van te maken.

Met dat soort kritieken was je bij van Gogh overigens aan het verkeerde adres, want die bleef steevast hangen in zijn mantra ‘Dat je dan maar zelf moest proberen Rucphen te schilderen als je dat zo enorm goed kon’. Dit snerende toontje leidde overigens aan het eind van de 19e eeuw tot de befaamde ‘Rucphense school’, bestaande uit tientallen hobbyisten die de uitdaging aannamen, en stuk voor stuk werkelijk prachtige doeken van Rucphen schilderden en bij het graf van Vincent van Gogh zetten om hem er postuum op te wijzen dat het schilderen van Rucphen toch niet zó moeilijk was. Niet lang na zijn overlijden viel echter al het doek voor de Rucphense school, temeer omdat het animo om een dode schilder te dissen gedurende de jaren steeds verder afnam.

De passief-agressieve fase van van Gogh kwam tot een abrupt eind toen hij in december 1880 voor het eerst een schilderij verkocht. Dit maakte de jongeman zó vervuld van trots, dat hij spontaan een groot deel van zijn eerdere werken compleet geel verfde. Daardoor is een groot deel van het passief-agressieve werk helaas verloren gaan, maar aan gele schilderijen is daarentegen dan weer geen enkel gebrek.

De expositie ‘De passief-agressieve periode van Vincent van Gogh’ loopt nog tot 1 december 2013. Daarna worden de doeken geel geschilderd voor de expositie ‘Geel: méér dan zomaar een kleur’.

CedricTeyqyz

I see your blog needs some unique & fresh content.
Writing manually is time consuming, but there is solution for
this. Just search for; Masquro’s strategies

Your email address will not be published. Required fields are marked *